ถ

ลำดับที่  226. “ถอดต๋ง    หื้อหล่มจ้อง” 

หมายถึง.....วางกลอุบายลวงให้ผู้อื่นหลงกล ได้รับความเสียหาย          

การนำไปใช้       ระวังอย่าหลงกลอุบายของพวกมิจฉาชีพ

ลำดับที่  227. “ถ้าจะกิ่วขอหื้อกิ่วคองู  ถ้าจะอูขอหื้ออูคอจ๊าง”

หมายถึง….แม้ยากจนเข็ญใจ  สิ้นไร้ไม้ตอก   ควรดำรงอยู่อย่างมีศักดิ์ศรี  ดิ้นรนทำมาหากินด้วยตนเอง

การนำไปใช้       รักศักดิ์ศรีตนเอง ขยันทำมาหากิน อย่างอมืองอเท้า

ลำดับที่  228. “ถางเผี้ยวป่าไม้    หื้อเป๋นป่าหญ้า    เต้ากับสร้างป่าจ๊า    ไว้หื้อลูกหลาน”

หมายถึง…..ตัดไม้ทำลายป่าผลาญทรัพยากรธรรมชาติ อนาคตลูกหลานพินาศวอดวาย  

กำบ่าเก่าจึงว่า    “ถางเผี้ยวป่าไม้หื้อเป๋นป่าหญ้า เต้ากับสร้างป่าจ๊าไว้หื้อลูกหลาน”

การนำไปใช้        ช่วยกันส่งเสริมอนุรักษ์ดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติ 

เทียบสำนวน  สุภาษิต  คำพังเพย ไทยกลาง   “ป่าไม้คือชีวิตอย่าคิดทำลาย”

ลำดับที่  229. “ถ่านไฟเก่าขี้เต้ามันยัง” 

หมายถึง.....คนเคยรักกัน เคยมีสัมพันธ์กันมาก่อน ย่อมจะกลับคืนดีหรือสานสัมพันธ์กันใหม่ได้ง่ายดาย            

การนำไปใช้        ระวังความสัมพันธ์ที่ผิดศีลธรรมอันดีงาม”

ลำดับที่  230. “ถามนักได้ปัญญา    นั่งผ่อหน้าได้ก้าก้นด้าน”

หมายถึง....ถามมากรู้มาก ถามน้อยรู้น้อย  ไม่ถามไม่รู้  ไม่ดูไม่เห็น  ไม่ทำก็ไม่เป็น  

การนำไปใช้        ใช้หลัก  สุ  จิ  ปุ  ลิ  (ฟัง  คิด  ถาม  เขียน)

เทียบสำนวน  สุภาษิต  คำพังเพย ไทยกลาง   “อยากรู้ให้ถาม  อยากงามให้แต่ง”

ลำดับที่  231. “ถ้วยแตกแล้ว  เอามาเตาะต่อกั๋น  ตี้ไหนจามัน  จะหายแตกร้าว”

หมายถึง....คนเราถ้ามีเรื่องทะเลาะกัน  การที่จะกลับมาคืนดีกันดังเดิมเป็นเรื่องที่ยาก  

 การนำไปใช้       อย่าให้เกิดเรื่องทะเลาะกัน  ควรมีไมตรีต่อกัน  รักใคร่ปรองดองกัน

ลำดับที่  232. “ถึงจะอยู่ขวงเงินขวงคำ  บ่เต้าฝนฮำแสนห่า” 

หมายถึง.....มนุษย์และสรรพสัตว์ย่อมต้องการมีชีวิตความเป็นอยู่อย่างอิสระ มีเสรีภาพ        

  การนำไปใช้        ใช้ชีวิตอย่างเสรีจะมีความสุข

เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง    “กรำฝนแสนห่า  ยังสุขใจกว่า   อยู่กรงทองคำ” 

ลำดับที่  233. “ถึงเป๋นเจ้าจ๊าง   มหาเศรษฐี   จื่อเสียงบ่ดี   ไผบ่อวดอ้าง   จื่อเสียงเฮาดี   ถึงต๋ายกระด้าง  ก็ยังมีคนอวดไว้”

หมายถึง......คนร่ำรวยจากการทำชั่ว  สร้างฐานะจากอาชีพทุจริต ย่อมไม่มีใครสรรเสริญ  แต่คนยากจนที่ทำความดี  แม้ตายไปผู้คนยังเล่าลือในคุณงามความดี  ให้การยกย่องสรรเสริญ                     

 กำบ่าเก่าจึงว่า    “ถึงเป๋นเจ้าจ๊าง มหาเศรษฐี  จื่อเสียงบ่ดี  ไผบ่อวดอ้าง จื่อเสียงเฮาดี ถึงต๋ายกระด้าง 

ก็ยังมีคนอวดไว้”                   

การนำไปใช้       การทำความดีมีคุณค่ากว่าการร่ำรวยทรัพย์สินเงินทอง(แต่ทำชั่ว)เทียบสำนวน 

ท

ลำดับที่  234. “ทำดีร้อยหน   เสียงคนเงียบมุด   ฟังหาบ่ได้กำเดียว   ความดีเฮานั้น   

ไผบ่แลเหลียว   ทำชั่วหนเดียว   คนเล่าตึงบ้าน”

หมายถึง..…ทำดีร้อยครั้ง  ไม่เท่าทำชั่วเพียงครั้งเดียว        กำบ่าเก่าจึงว่า    “ทำดีร้อยหน    เสียงคนเงียบมุด   ฟังหาบ่ได้กำเดียว   ความดีเฮานั้น  ไผบ่แลเหลียว   ทำชั่วหนเดียว  คนเล่าตึงบ้าน”  

การนำไปใช้    ควรกระทำแต่ความดี แม้ไม่มีใครรู้เราก็มีความสุขใจ  

เทียบสำนวน  สุภาษิต  คำพังเพย ไทยกลาง   “ปิดทองหลังพระ”  

เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง   “ทำดีร้อยครั้ง  ไม่มีใครแลเหลียว  ทำชั่วครั้งเดียว คนนินทาทั้งเมือง”