น
ลำดับที่ 235. “นกขี้ไหนใส่แฮ้วหั้น” อ่าน (-นก-ขี้-ไหน-ใส่-แฮ้ว-หั้น-)
หมายถึง.....รู้วิธี มีเทคนิคที่จะหาประโยชน์โดยอาศัยประสบการณ์
กำบ่าเก่าจึงว่า “นกขี้ไหนใส่แฮ้วหั้น”
การนำไปใช้ คอยสังเกตสภาพแวดล้อมในชีวิตเพื่อนำมาประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “รู้เขารู้เรา ”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “นกขี้ไหนใส่แร้วที่นั่น” (ขี้นกตกอยู่ นกน่าจะนอนแถวนั้น )
ลำดับที่ 236. “น้องเป๋นบุปผามาลาดอกไม้ ไก๋ษรเกาแก้วมณฑา เผิ้งปู้มิ้นหากบินมาหา
บ่ใจ้มาลาเซาะหาปู้เผิ้ง” อ่าน (-น้อง-เป๋น-บุบ-ผา-มา-ลา-ดอก-ไม้//ไก๋-สอน-เกา-แก้ว-มน-ทา///
เผิ้ง-ปู้-มิ้น-หาก-บิน-มา-หา///บ่อ-ใจ้-มา-ลา-เซาะ-หา-ปู้-เผิ้ง-)
หมายถึง.....เป็นผู้หญิงอย่าไปเที่ยวเสาะหาผู้ชาย ผู้ชายต่างหากที่ต้องเป็นฝ่ายเสาะหาผู้หญิง
กำบ่าเก่าจึงว่า “น้องเป๋นบุปผา มาลาดอกไม้ ไก๋ษรเกาแก้ว มณฑา เผิ้งปู้มิ้น หากบินมาหา
บ่ใจ้มาลา เซาะหาปู้เผิ้ง” การนำไปใช้ ควรรักศักดิ์ศรีของผู้หญิง ทำตัวสมกุลสตรี
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “รักนวลสงวนตัว”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “น้องเปรียบดอกไม้ ผึ้งมิ้นจะบินมาหา ไม่ใช่ดอกไม้เสาะหาผึ้งมิ้น ”
ลำดับที่ 237. “นกจะหนีห่มคอน” อ่าน (-นก-จะ-หนี-ห่ม-คอน-)
หมายถึง.....คนอกตัญญู มาพึ่งพาอาศัยแต่ไม่รู้คุณ ให้ร้ายผู้มีพระคุณ
กำบ่าเก่าจึงว่า “นกจะหนีห่มคอน”
การนำไปใช้ ให้รู้จักบุญคุณของสิ่งของหรือผู้คน อย่าเป็นคนอกตัญญู
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “กินบนเรือนขี้บนหลังคา”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “นกจะบินหนีขย่มคอนเคยเกาะ”
ลำดับที่ 238. “นกบ่บิน จะไปก๋ำปีกมันอ้า งัวควายบ่กิ๋นหญ้า จะไปเต็กเขามันลง”
อ่าน (-นก-บ่อ-บิน//จะ-ไป-ก๋ำ-ปีก-มัน-อ้า//งัว-ควาย-บ่อ-กิ๋น-หญ้า//จะ-ไป-เต็ก-เขา-มัน-ลง)
หมายถึง......เรื่องความรักชอบความพึงพอใจบังคับกันไม่ได้
กำบ่าเก่าจึงว่า “นกบ่บิน จะไปก๋ำปีกมันอ้า งัวควายบ่กิ๋นหญ้า จะไปเต็กเขามันลง”
การนำไปใช้ อย่าบังคับผู้อื่นทำในสิ่งที่เขาไม่ชอบ
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “ข่มเขาโคขืนให้กินหญ้า”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “นกไม่ยอมบิน อย่าจับปีกกางอ้า วัวควายไม่กินหญ้า อย่าข่มเขามันลง”
ลำดับที่ 239. “นกสองหัวงัวสองหนอก” อ่าน (-นก-สอง-หัว-งัว-สอง-หนอก-)
หมายถึง.....ทำตัวเข้าได้ทั้งสองฝ่าย แอบนำความลับฝ่ายหนึ่งไปยุแยงอีกฝ่ายให้เคืองใจกัน
กำบ่าเก่าจึงว่า “นกสองหัว งัวสองหนอก”
การนำไปใช้ อย่าเป็นคนตลบดะแลงปลิ้นปล้อน
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “นกสองหัว ///หมาสองราง”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “นกสองหัว วัวสองหนอก”
ลำดับที่ 240. “นกหน้อยขี้หน้อย” อ่าน (-นก-หน้อย-ขี้-หน้อย-”)
หมายถึง.....คนเจียมเนื้อเจียมตัว ทำตามกำลังความสามารถที่มีอยู่
กำบ่าเก่าจึงว่า “นกหน้อยขี้หน้อย”
การนำไปใช้ รู้ประมาณตนเอง ดำรงชีวิตแบบพอเพียง
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “นกน้อยทำรังแต่พอตัว///เจียมตัว”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “นกตัวน้อยขี้ก้อนเล็ก”
ลำดับที่ 241. “นอนลุกอย่าตื๊บฟาก” อ่าน (-นอน-ลุก-อย่า-ตื๊บ-ฟาก-)
หมายถึง.....อย่าอกตัญญูต่อผู้มีพระคุณ
กำบ่าเก่าจึงว่า “นอนลุกอย่าตื๊บฟาก”
การนำไปใช้ ควรมีความสำนึกในบุญคุณไม่ว่าผู้คนหรือสิ่งของ
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “กินบนเรือนขี้บนหลังคา”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “นอนลุกอย่ากระทืบฟาก(ที่ตนเองเคยนอน)”
ลำดับที่ 242. “นอนสูงหื้อนอนคว่ำ นอนต่ำหื้อนอนหงาย”
อ่าน (-นอน-สูง-หื้อ-นอน-คว่ำ///นอน-ต่ำ-หื้อ-นอน-หงาย-)
หมายถึง.....เป็นผู้ใหญ่ให้ดูแลผู้น้อย เป็นผู้น้อยต้องให้เชื่อฟังมีความเคารพนบนอบผู้ใหญ่
กำบ่าเก่าจึงว่า “นอนสูงหื้อนอนคว่ำ นอนต่ำหื้อนอนหงาย”
การนำไปใช้ เป็นนายให้ดูแลลูกน้อง เป็นลูกน้องให้ฟังนาย
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “นอนสูงให้นอนคว่ำ นอนต่ำให้นอนหงาย”
ลำดับที่ 243. “นาดีเปิ้นบ่ละเป๋นฮ้าง” อ่าน (-นา-ดี-เปิ้น-บ่อ-ละ-เป๋น-ฮ้าง-)
หมายถึง.....สิ่งใดยังมีผลประโยชน์แฝงอยู่ย่อมไม่ถูกทอดทิ้ง
กำบ่าเก่าจึงว่า “นาดี เปิ้นบ่ละเป๋นฮ้าง”
การนำไปใช้ สำรวจทรัพย์สมบัติของตนเองที่มี เพื่อจะนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ให้มากที่สุด
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “ไร่นาอุดมสมบูรณ์ เขาคงไม่ปล่อยทิ้งร้าง”
ลำดับที่ 244. “น้ำขุ่นเอาไว้ตางใน น้ำใสเอาไว้ตางนอก”
อ่าน (-น้ำ-ขุ่น-เอา-ไว้-ตาง-ใน///น้ำ-ใส-เอา-ไว้-ตาง-นอก-)
หมายถึง.....การให้อภัยทำให้ความขัดแย้งไม่ลุกลาม ยืดเยื้อต่อไปอีก
กำบ่าเก่าจึงว่า “น้ำขุ่นเอาไว้ตางใน น้ำใสเอาไว้ตางนอก”
การนำไปใช้ ให้อภัยซึ่งกันและกัน
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “น้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอก”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “น้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอก”
ลำดับที่ 245. “น้ำตึงแม่เอาเข้าต๊องตั๋วคนเดียว”
อ่าน (-น้ำ-ตึง-แม่-เอา-เข้า-ต๊อง-ตั๋ว-คน-เดียว-)
หมายถึง.....คนโลภมาก ไม่เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่แก่ผู้ใด
กำบ่าเก่าจึงว่า “น้ำตึงแม่เอาเข้าต๊องตั๋วคนเดียว”
การนำไปใช้ อย่าเป็นคนเห็นแก่ตัว ควรรู้จักการแบ่งปันผู้อื่น
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “ขี้ไม่ให้หมากิน”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “แม่น้ำทั้งสาย หมายใช้ผู้เดียว”
ลำดับที่ 246. “น้ำไหนเย็นปล๋าไหลข้อน น้ำไหนฮ้อนปล๋าป้ายไปตี้อื่น”
อ่าน (-น้ำ-ไหน-เย็น-ป๋า-ไหล-ข้อน///น้ำ-ไหน-ฮ้อน-ป๋า-ป้าย-ไป-ตี้-อื่น-)
หมายถึง.....สถานที่มีความสุขใจสบายกาย สรรพสัตว์ทั้งหลายรวมทั้งคนย่อมอยากเข้ามาอาศัย
กำบ่าเก่าจึงว่า “น้ำไหนเย็นปล๋าไหลข้อน น้ำไหนฮ้อนปล๋าป้ายไปตี้อื่น”
การนำไปใช้ ช่วยกันดูแลสังคมที่ตนเองอยู่อาศัยให้มีความสงบเพื่อจะได้อยู่กันนานๆ
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “น้ำที่เย็นปลามาชุมนุม น้ำไหนร้อนปลาหนีไปที่อื่น”
ลำดับที่ 247. “น้ำเต๋มบอกครอก ต้อกบ่ดัง” อ่าน (-น้ำ-เต็ม-บอก-คอก///ต้อก-บ่อ-ดัง-)
หมายถึง.....คนมีปัญญา คนฉลาดหลักแหลม มักไม่โอ้อวดตน หรือใส่ใจในถ้อยคำยุแยง
กำบ่าเก่าจึงว่า “น้ำเต๋มบอกครอก ต้อกบ่ดัง"
การนำไปใช้ อย่าใส่ใจต่อคำส่อเสียด ยุแยงของผู้อื่น
เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “ยุไม่ขึ้น”
เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “กระบอกไม้น้ำเต็ม จับกระแทกไม่มีเสียง”(บอกครอก//กระบอกไม้ไผ่)